Czy Pruszków jest bogatym miastem? Nowe rankingi

W ostatnim czasie ukazały się dwa ważne samorządowe rankingi dotyczące zamożności gmin. Zamośność wspólnot samorządowych znajduje bezpośrednie przełożenie na wielkość samorządowych budżetów. Im bogatsza gmina, tym większy zakres inwestycji oraz lepsza jakość usług komunalnych.

Pod koniec lipca ranking najbogatszych i najbiedniejszych gmin w Polsce opublikował serwis samorządowy Polskiej Agencji Prasowej. Punktem wyjścia dla tego zestawienia było przeliczenie dochodów podatkowych gminy na jednego mieszkańca. Źródłem danych było Ministerstwo Finansów. Mimo, że ranking został sporządzony w 2022 r., to podstawą wyliczeń były wskaźniki za 2021 r. Takie przesunięcie czasowe wynika z urzędowych procedur obowiązujących w zakresie zarządzania samorządowymi finansami.

Najbogatszą gminą w Polsce pozostaje wciąż gmina Kleszczów w województwie łódzkim. To na jej terenie znajduje się elektrownia Bełchatów, a przychody z płaconych przez nią podatków są głównym źródłem zamożności Kleszczowa. Na jednego mieszkańca przypada tam 29 704 zł.

Na 6. pozycji rankingu PAP znalazła się gmina Nadarzyn z powiatu pruszkowskiego, gdzie dochody w przeliczeniu na mieszkańca wyniosły w 2021 roku 6855 złotych. Na 16 miejscu uplasowały się sąsiednie Michałowice z dochodem na mieszkańca wynoszącym 5192 złotych. Miasto Pruszków otrzymało 190 lokatę (2677 złotych). Pozostałe gminy powiatu – Raszyn, Brwinów i Piastów – zajęły odpowiednio 37., 65. i 407. miejsca.

Inne, powiatowe, położone pod zachodniej strony Warszawy, miasta wypadły zdecydowanie lepiej, niż Pruszków. Piaseczno zajęło 67. miejsce, Grodzisk Mazowiecki - 48., zaś Ożarów Mazowiecki znalazł się na 19 miejscu rankingu. 

Wynika stąd, że Pruszków jest drugą najbiedniejszą gminą w swojej najbliższej okolicy. 

N sierpniu ukazał się ranking najbogatszych samorządów w 2021 r. przygotowany przez dwutygodnik „Wspólnota”. Autorami opracowania są Paweł Swaniewicz i Julita Łukomska – naukowcy z Uniwersytetu Warszawskiego, specjaliści od samorządu terytorialnego. Podstawą ich ustaleń była bartdziej złożona metodologia, niż w przypadku rankingu PAP. Brano pod uwagę m.in. wysokość nadwyżki operacyjnej (wskaźnika wyznaczającego zdolność inwestycyjną gminy), wysokość wydatków inwestycyjnych oraz faktyczne dochody budżetowe.

W rankingu „Wspólnoty” uwzględniana jest także specyfika poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego. Osobno oceniane są województwa i powiaty. Gminy dzielone są na trzy kategorie – miasta będące siedzibami województw, miasta na prawach powiatu, miasta powiatowe, „miasta inne” i gminy wiejskie.

Pruszków, jako miasto powiatowe, zajął 16. w swojej "kategori wagowej" (w skali całego kraju) i utrzymał pozycję z ubiegłego roku. Analiza wyników uzyskiwanych przez miasto w poprzednich latach, prowadzi do wniosku, że sytuacja finansowa miasta jest dobra i stabilna. W latach 2010-2016 Pruszków znajdował się na dalszych miejscach rankingu (w edycji z 2013 r. zajął dopiero 83. miejsce). Najlepszą pozycję osiągnął w edycji z roku 2017, kiedy to miasto zostało uplasowane na 5. miejscu (spektakularny awans spowodowany był najprawdopodobniej gigantycznymi kosztami budowy Centrum Dziedzictwa Kulturowego, które zwiększyły znacznie wydatki inwestycyjne). W edycji z roku 2018 znalazł się na 29. miejscu, zaś 2019 r. awansował na 23. pozycję.

W przypadku rankingu „Wspólnoty” porównań należy dokonywać tylko w obrębie gmin tego samego rodzaju. W tym przypadku, będący - podobnie jak Pruszków - miastem powiatowym Grodzisk Mazowiecki zajął 2. miejsce w rankingu. Inne, porównywalnych gabarytów miasto, Nowy Dwór Mazowiecki, zajęło miejsce miejsce 10. Kolejne miasto powiatowe znajdujące się w obszarze aglomeracji warszawskiej – Legionowo – zajęło dopiero 32. miejsce.

Wyniki jakie na przestrzeni lat uzyskuje Pruszków w prasowych rankingach dotyczących zamożności gmin i ich sytuacji finansowej świadczą o względnie stabilnej sytuacji finansowej miasta, jak również o istnieniu obszarów, w których moglibyśmy radzić sobie znacznie lepiej. Jednym z nich jest problem stosunkowo niskich wpływód do miejskiego budżetu. Opracowane przez PAP i „Wspólnotę” materiały zawierają cenne informacje dla władz miasta i Pruszkowian. Wnioski jakie nasuwają się z ich lektury powinny być przedmiotem debaty publicznej oraz szczególnej troski lokalnych polityków.